vrijdag 20 augustus 2010
Nu eens een ander soort blog. Als je veel in archieven snuffelt kom je vreemde dingen tegen. Zo kwam ik het volgende verhaal, waarschijnlijk uit een krant tegen en heb er een kopie van gemaakt en een beetje aangepast an Zedamse en Braamtse omgeving.
Tegenwoordig hebben we kliko's elke week keurig in het gelid aan de weg staan. Groene ene kant rest andere kant van de bak, papier wordt opgehaald, glas brengen we weg en ook plastic doen we in een plastic zak.
Tot de jaren vijftig was afval geen probleem. Er was geen afval. In de winkel werd alles los afgewogen en in een papieren zak gedaan (toet). Kilo suiker, pond koffie enz. Die zak als er droog spul in gezeten had werd netjes opgevouwen en bewaard. Kon je hem niet meer gebruiken verdween hij in de kachel. Nadeel van sommige zaken los was dat je kon ruiken waar het naast gestaan had. Had iets vlak bij de petroleum gestaan ja, dan proefde je dat altijd. Flessen was men heel zuinig op. Een kleine Maggi fles ging jaren mee. Was die leeg, liet je hem weer vullen uit de grote fles. Was wel een heel gedoe het afwegen en aftellen maar in tussen tijd waren ook alle nieuwtjes en roddels meteen verteld. Moest er ook nog vaak de trap er aan te pas komen om de dingen die hoog stonden er af te halen dan was je toch vlug een half uur bezig. De boodschappen naar huis brengen was ook een heel toer. hooguit een paar tassen aan het stuur en wat achterop, als er geen kinderen achter op moesten. Als er eten overgebleven was werd dat op de kachel gezet en de kinderen vochten er ook nog vaak om. Schillen en groenteafval ging op de mest vaalt. Schillen soms ook wat in de kachel kreeg je minder roet in de schoorsteen. Soms werden schillen opgehaald. In Zeddam en Braamt kwam Jan van lompe Lei meestal liep die op blote voeten, soms samen met zus Hanneke(vlugge Dientje)in 's Heerenberg door Toeta en Piet van Dieneman met hen karretjes. Jan en Annke leven beiden nog Anneke is 87 en jan 83. Uit de asla werden de goeie kooltjes uitgezocht en de rest werd gebruikt om de kuilen rond het huis te vullen die in het pad zaten. Roet uit de schoorsteen strooide men op het land uit als kunstmest.Keukenafval ging naar de varkens (poetjes)of kippen (tuuten)en anders naar de boer of de schillenophaler.Etensresten voor de varkens als je die had kreeg je van buren die geen varkens hadden. Die gaf je, als er geslacht was weer iets van de slacht voor terug. Melk ging je bij de boer halen in een emmer of melktuit. Voorzichtig lopen want moeder kon zien als je geknoeid had. Met papier en karton en wat klein hout werd smorgens de kachel aangemaakt dan was het eerst nog behoorlijk koud. Papier had je nog niet zoveel als tegenwoordig. Er kwam toen nog geen kilo reclame per week. Hooguit de krant en dat was meestal de krant van drie dagen terug, dan had iedereen die gelezen. Kwam de bakker met roggebrood werd om dat wit papier gevochten wie dat mocht hebben, kon je mooi op tekenen. Eten werd bijna nooit weggegooid of opgewarmd de volgende dag of er kwam een brouwsel voor de dag wat moeder in elkaar geflanst had. Oud brood kwam in de melk, brokkepap. Sommige gezinnen vroegen speciaal om wat ouder brood, vers brood ging te snel op. wanneer in Bergh de eerste drekemmers gekomen zijn is niet helemaal bekend maar vaak op zaterdag kwam in Zeddam Tinus Rikken met de kar en haalde wat en nog over was op. Werd gewoon op een stortkar gegooid en meestal naar de Beekseweg op het land gekiept. Om de paar weken als het droog was geweest werd het in brand gestoken en dan hing over de Beekseweg een kwalm waar je niet goed van werd. In 's Heerenberg kwam in de jaren vijftig "Hieltjes uut de aom" met de stortkar rond en de drek werd naar de verschillende stortgaten gebracht. Soms ook in een sloot als die wat te breed geworden was.Het legen van de beerputten was werk voor de boer met de aaltton. dat werd gebruikt voor het land. Soms ging er wel eens wat mis en dan stonk het drie dagen rond huis. Boeren hielden ook niet veel afval over. De ondermelk kwam terug van de melkfabriek voor de kalveren en de varkens, ingedikt ook nog voor de kippen.haren en botten van de slacht werden verkocht, eetbare slachtresten gingen in de zwaardemaag. Het restant wat er nog van over was kreeg de hond. darmenvellen werden als worstvel gebruikt. Een oude doek werd gepromoveerd als schotteslet (vaatdoek) lompen gingen in de mestvaalt samen met de kippen die dood in het hok lagen.Lompen, oud ijzer mollen en konijnen velen werden opgehaald en weer gebruikt en het milieu was toch schoon. Houdbaarheidsdatums stonden nergens op. De ingewekte peren of kersen werden tien jaar later nog gebruikt. Och wij als kinderen kregen eens per week een schone onderbroek en hemd. gingen om beurt in de teil als je als laatste was zat je in koud water om maar te zwijgen van die laag wat er al op dreef. Maandag deed moeder de was en we zijn er groot mee geworden. zestig jaar geleden, was het toen beter? anders sommige dingen wel andere niet
Tegenwoordig hebben we kliko's elke week keurig in het gelid aan de weg staan. Groene ene kant rest andere kant van de bak, papier wordt opgehaald, glas brengen we weg en ook plastic doen we in een plastic zak.
Tot de jaren vijftig was afval geen probleem. Er was geen afval. In de winkel werd alles los afgewogen en in een papieren zak gedaan (toet). Kilo suiker, pond koffie enz. Die zak als er droog spul in gezeten had werd netjes opgevouwen en bewaard. Kon je hem niet meer gebruiken verdween hij in de kachel. Nadeel van sommige zaken los was dat je kon ruiken waar het naast gestaan had. Had iets vlak bij de petroleum gestaan ja, dan proefde je dat altijd. Flessen was men heel zuinig op. Een kleine Maggi fles ging jaren mee. Was die leeg, liet je hem weer vullen uit de grote fles. Was wel een heel gedoe het afwegen en aftellen maar in tussen tijd waren ook alle nieuwtjes en roddels meteen verteld. Moest er ook nog vaak de trap er aan te pas komen om de dingen die hoog stonden er af te halen dan was je toch vlug een half uur bezig. De boodschappen naar huis brengen was ook een heel toer. hooguit een paar tassen aan het stuur en wat achterop, als er geen kinderen achter op moesten. Als er eten overgebleven was werd dat op de kachel gezet en de kinderen vochten er ook nog vaak om. Schillen en groenteafval ging op de mest vaalt. Schillen soms ook wat in de kachel kreeg je minder roet in de schoorsteen. Soms werden schillen opgehaald. In Zeddam en Braamt kwam Jan van lompe Lei meestal liep die op blote voeten, soms samen met zus Hanneke(vlugge Dientje)in 's Heerenberg door Toeta en Piet van Dieneman met hen karretjes. Jan en Annke leven beiden nog Anneke is 87 en jan 83. Uit de asla werden de goeie kooltjes uitgezocht en de rest werd gebruikt om de kuilen rond het huis te vullen die in het pad zaten. Roet uit de schoorsteen strooide men op het land uit als kunstmest.Keukenafval ging naar de varkens (poetjes)of kippen (tuuten)en anders naar de boer of de schillenophaler.Etensresten voor de varkens als je die had kreeg je van buren die geen varkens hadden. Die gaf je, als er geslacht was weer iets van de slacht voor terug. Melk ging je bij de boer halen in een emmer of melktuit. Voorzichtig lopen want moeder kon zien als je geknoeid had. Met papier en karton en wat klein hout werd smorgens de kachel aangemaakt dan was het eerst nog behoorlijk koud. Papier had je nog niet zoveel als tegenwoordig. Er kwam toen nog geen kilo reclame per week. Hooguit de krant en dat was meestal de krant van drie dagen terug, dan had iedereen die gelezen. Kwam de bakker met roggebrood werd om dat wit papier gevochten wie dat mocht hebben, kon je mooi op tekenen. Eten werd bijna nooit weggegooid of opgewarmd de volgende dag of er kwam een brouwsel voor de dag wat moeder in elkaar geflanst had. Oud brood kwam in de melk, brokkepap. Sommige gezinnen vroegen speciaal om wat ouder brood, vers brood ging te snel op. wanneer in Bergh de eerste drekemmers gekomen zijn is niet helemaal bekend maar vaak op zaterdag kwam in Zeddam Tinus Rikken met de kar en haalde wat en nog over was op. Werd gewoon op een stortkar gegooid en meestal naar de Beekseweg op het land gekiept. Om de paar weken als het droog was geweest werd het in brand gestoken en dan hing over de Beekseweg een kwalm waar je niet goed van werd. In 's Heerenberg kwam in de jaren vijftig "Hieltjes uut de aom" met de stortkar rond en de drek werd naar de verschillende stortgaten gebracht. Soms ook in een sloot als die wat te breed geworden was.Het legen van de beerputten was werk voor de boer met de aaltton. dat werd gebruikt voor het land. Soms ging er wel eens wat mis en dan stonk het drie dagen rond huis. Boeren hielden ook niet veel afval over. De ondermelk kwam terug van de melkfabriek voor de kalveren en de varkens, ingedikt ook nog voor de kippen.haren en botten van de slacht werden verkocht, eetbare slachtresten gingen in de zwaardemaag. Het restant wat er nog van over was kreeg de hond. darmenvellen werden als worstvel gebruikt. Een oude doek werd gepromoveerd als schotteslet (vaatdoek) lompen gingen in de mestvaalt samen met de kippen die dood in het hok lagen.Lompen, oud ijzer mollen en konijnen velen werden opgehaald en weer gebruikt en het milieu was toch schoon. Houdbaarheidsdatums stonden nergens op. De ingewekte peren of kersen werden tien jaar later nog gebruikt. Och wij als kinderen kregen eens per week een schone onderbroek en hemd. gingen om beurt in de teil als je als laatste was zat je in koud water om maar te zwijgen van die laag wat er al op dreef. Maandag deed moeder de was en we zijn er groot mee geworden. zestig jaar geleden, was het toen beter? anders sommige dingen wel andere niet
Geen opmerkingen:
Een reactie posten